Si Miguel Malvar ay isa sa mga huling heneral na sumuko sa mga Amerikano.


Ipinanganak siya noong Setyembre 27, 1865, sa Santo Tomas, Batangas.


Bago ang Rebolusyon ng 1896, si Miguel Malvar ay isang matagumpay na magsasaka, negosyante at gobernadorcillo ng bayan ng  Santo Tomas.


Sa pagsisimula ng rebolusyon, ang kanyang mga pwersa ang unang nag-alsa sa Batangas. Siya at ang kanyang mga tauhan ay lumipat sa Cavite upang makipag-isa kay Heneral Emilio Aguinaldo at nakipaglaban sa digmaan ng Zapote, Maragondon at Alfonso.


Nuong ang pwersa ng hukbong Espanyol ay nakalapit sa puwersa ng hukbo ni Aguinaldo sa Cavite, noong Mayo 1897, ginagabayan siya ni Heneral Malvar at ng kanyang mga tauhan sa mga bundok ng Batangas, sa pamamagitan ng Laguna, at kalaunan, hanggang sa Biak-na-Bato sa San Miguel, Bulacan.


Dito sa San Miguel, Bulacan, itinatag ni Heneral Emilio Aguinaldo ang isang republika, ang Republika ng Biak-na-Bato at hinirang ang kanyang sarili bilang pangulo.


Sa pagsisikap na puksain ang himagsikan, ang pamahalaang kolonyal ng Espanya na pinamumunuan ni Gobernador-Heneral Fernando Primo de Rivera, ay nakipagkasundo para sa isang negosasyong pangkapayapaan kay Heneral Aguinaldo. Ang usapang ito ay humantong sa “kasunduan ng Biak-na-Bato” noong Disyembre 14-15, 1897.


Itinakda ng kasunduan na si Emilio Aguinaldo at ang kanyang rebolusyonaryong gobyernong ay sumang-ayon sa isang tigil-putukan, pagsuko at iwanan ang bansa para sa pagpapatapon sa Hong Kong, kapalit ng isang pangkalahatang amnestiya para sa natitirang mga rebolusyonaryo pati na rin ang kabayaran sa pananalapi.


Si Heneral Miguel Malvar ay kabilang sa mga heneral na sumalungat sa kasunduan, ngunit gayunpaman, sumunod siya dito.


Si Heneral Aguinaldo at ang kanyang gabinete ay umalis sa Pilipinas noong Disyembre 27, 1897 at sinamahan sila ni Miguel Malvar sa Hong Kong at naging bahagi ng Filipino junta doon.


Makaraang bumalik si Emilio Aguinaldo sa Pilipinas noong Mayo 1898 upang ipagpatuloy ang rebolusyon laban sa Espanya, sumunod si Heneral Malvar at ipinagpatuloy niya ang rebolusyon sa Batangas. Sa Ikalawang Yugto ng Himagsikan, hinirang siya ni Heneral Aguinaldo na pangkalahatang heneral ng Timog Luzon.


Sa kapasidad na ito, inorganisa niya ang makikidigma sa mga Espanyol sa Batangas, Mindoro at Tayabas. Inayos din niya at nagpadala ng mga pwersang ekspedisyonary sa Visayas, lalo na sa Panay, upang tulungan ang mga rebolusyonaryo na nakikipaglaban sa mga Espanyol sa isla.


Nang magsimula ang Digmaang Filipino-Amerikano, inilunsad ni Miguel Malvar ang mga pag-atake laban sa pagsulong ng mga Amerikano sa Muntinlupa, San Pedro, Cabuyao, at Calamba. Gumamit siya ng mga taktikang gerilya na hit-and-run sa paligid ng Mount Makiling nang utusan ni Aguinaldo ang Ejercito Filipino na magsagawa ng digmaang gerilya noong Nobyembre 1899.


Kasunod ng pagkakadakip ni Pangulong Aguinaldo noong Marso 23, 1901 sa Palanan, Isabela, si Miguel Malvar ay pinangunahan ang pamumuno ng mga rebolusyonaryong pwersa, kaya naging Pangulo siya ng Unang Republika ng Filipinas.


Ipinagpatuloy niya ang pakikipaglaban sa mga Amerikano ngunit napilitang siyang sumuko kay Heneral J. Franklin Bell noong Abril 16, 1902 dahil sa kakulangan ng mga bala at gamit. Siya ay kabilang sa mga huling heneral ng Filipinas na sumuko sa mga Amerikano.


Pagkatapos ng kanyang pagsuko, bumalik si Miguel Malvar sa kanyang pribadong buhay bilang isang magsasaka. Inalok siya ni Gobernador William Howard Taft ng posisyon sa gobyerno ngunit tumanggi siya.


Noong 1911, nagpahiram siya ng tulong sa mga pamilyang naapektuhan ng pagsabog ng Bulkang Taal. Namatay siya pagkalipas ng taong iyon noong Oktubre 13 dahil sa “sakit sa bato”.


Mungkahing Basahin: