On
Sino si Valentin Diaz?


Ngayong araw, Nobyembre 1, ang ika-176 taong kaarawan ng isa sa mga Ama ng sikretong rebolusyonaryong samahang Katipunan na si Valentin Diaz. Ipinanganak siya noong 1845 sa bayan ng Paoay, Ilocos Norte at anak nina Geronimo Diaz at Maria Villanueva. Lumipat ang kanyang pamilya sa bayan ng Tayug sa Pangasinan kung saan nanilbihan siya bilang gobernadorcillo.


Halos walang naitala tungkol sa kanyang naging edukasyon, maging sa kung ano ang naging buhay niya nang lumipat siya sa Maynila. Naging kasapi siya ng La Liga Filipina ni Dr. Jose Rizal at kalauna’y napabilang sa mga radikal na paksyon ng samahan, na naging Katipunan, kung saan siya ang isa sa mga nagtatag nito noong ika-7 ng Hulyo, 1892. Nahalal siya sa samahan bilang Ingat-Yaman, at tumulong siya sa pagpaparami ng mga kasapi.


Nang pumutok ang Rebolusyong Pilipino ng 1896, naitaas siya sa ranggong Major, at tumulong sa pag-aalsa sa lalawigan ng Tarlac na pinamunuan ni Heneral Francisco Makabulos. Isa siya sa mga nagpasuko sa mga pwersang Espanyol sa Tarlac noong Hulyo 1898, kasama si Heneral Makabulos. Isa rin siya sa mga lumagda sa Kasunduan sa Biak-na-Bato at napabilang sa mga rebolusyonaryong piniling magpuntang Hong Kong. Tumaas ang ranggo niya bilang Koronel sa hukbong Pilipino noong Digmaang Pilipino-Amerikano.


Bukod sa pagiging isa sa mga tagapagtatag ng Katipunan, si Valentín Díaz y Villanueva ay may ilang iba pang mahahalagang kontribusyon sa kasaysayan ng Pilipinas:

  1. Mason: Siya ay miyembro ng Logia Taliba No. 165 (may masonikong pangalang Tupas). Bilang isang mason, naging bahagi siya ng mga samahang nagtutulungan para sa mga reporma at kalayaan ng bansa.
  2. Konseho ng Katipunan: Mula 1892 hanggang 1893, nagsilbi siya bilang konsehal sa Supreme Council ng Katipunan. Ipinakita niya ang kanyang dedikasyon sa pag-aalsa laban sa Espanya.
  3. Pakikilahok sa Rebolusyon: Nang pumutok ang Rebolusyong Pilipino noong 1896, naitaas siya sa ranggong Major. Tumulong siya sa pag-aalsa sa lalawigan ng Tarlac, na pinamunuan ni Heneral Francisco Makabulos. Isa rin siya sa mga nagpasuko sa mga pwersang Espanyol sa Tarlac noong Hulyo 1898, kasama si Heneral Makabulos1.

Ang mga kontribusyon ni Valentín Díaz ay nagbigay-daan sa pag-usbong ng paglaban para sa kalayaan ng Pilipinas.


Pumanaw si Diaz noong ika-11 ng Disyembre, 1916 sa edad na 71.


Sanggunian:
• The Kahimyang Project (n.d.). November 1, 1849, Valentin Diaz was born in Paoay, Ilocos Norte. https://kahimyang.com/kauswagan/articles/1487/today-in-philippine-history-november-1-1849-valentin-diaz-was-born-in-paoay-ilocos-norte