On
Ano ang alkalde?


Ang alkalde ay nagmula sa salitang Espanyol na alcalde at tumutukoy ngayon sa pinuno ng isang munisipalidad o lungsod.


Tinatawag na alkaldesa kung babae, at ginagamit din ito para sa asawang babae ng alkalde. Sa kasalukuyan, tinatawag ding meyor, mula sa Ingles na mayor, ang puno ng isang lungsod o munisipalidad.


Noong panahon ng kolonyalismong Espanyol sa Filipinas, unang ipinantawag ang “alkalde” sa alkalde mayor na pinuno noon ng isang alkaldíya o ang pamahalaang sibil ng isang lalawigan. Itinatalaga ito ng gobernador heneral.


Hinati noon ang bansa sa labindalawang probinsiya na pinamumunuan ng labindalawang alkalde mayor. Kabilang sa tungkulin niya ang pangangasiwa sa pamahalaang sibil, pagpapatupad ng hustisya sa nasasakupan, pangongolekta ng buwis, at pagtatanggol ng alkaldiya sa pag-atake ng mga taong-labas.


Hinahawakan ang posisyong ito sa loob ng tatlo hanggang anim na taon. Upang maitalaga bilang alkalde mayor, kinakailangang may dugong Espanyol, at dalawang taon nang nakapagtapos ng abogasya. Maaaring bilhin ang posisyon o igawad sang-ayon sa pagtangkilik sa hari ng Espanya.


Sa paglipas ng mga taon, dahil sa matinding pag-abuso sa posisyon, kinailangang maglagak ng pera ng ibig maging alkalde mayor lalo pa’t siya rin ang magsisilbing ingat-yaman at tagakolekta ng kinita ng bayan.


Bago ang 1844, maraming alkalde mayor ang mangangalakal na ginamit ang posisyon upang kumita ng salapi, sang-ayon sa indulto de comercio na nagbigay-karapatan sa mga alkalde mayor na makipagkalakalan.


Nagbukas ito ng pagkakataon upang magtatag ng monopolya ang namumuno sa nasasakupan. Makalipas ang 1844, ipinagbawal ang pagsangkot sa negosyo ng alkalde mayor. Sa bandang dulo ng pananakop ng mga Espanyol, naging ganap na huwes ang mga alkalde mayor.


Sa panahon ng Amerikano nalipat ang pangalang alkalde sa pinuno ng bayan o lungsod. Sa panahon ng Espanyol, ang pinuno ng bayan ay tinatawag na gobernadorsilyo. Samantala, sa panahon ng Amerikano, ang pinunò ng lalawigan ay tinawag na gobernadór at governor sa Ingles.


Pinagmulan: NCCA Official | Flickr


Mungkahing Basahin: