Aratiles
Ang aratiles (Muntingia calabura) ay isang uri ng punongkahoy na namumulaklak, mabilis lumaki, at katutubo sa Gitnang Amerika at Timog Amerika.
Tumataas ito nang lima hanggang sampung metro. Ang mga palapad na dahon nito ay mabalahibo, madikit, salit-salit, biluhaba, may mga pagitan na parang maliliit na ngipin, patulis, at humahabà nang 8-13 sm.
Ang mga bulaklak ay may diyametrong dalawang sentimetro, kulay putî, at maaaring mag-isa o may kapares. Ang mga talulot ay may isang sentimetro ang haba. Makinis at bilog ang mga bunga nitóng berde kapag hilaw at pulá naman kapag hinog, matamis, at maraming maliliit na buto sa loob.
Nabubuhay ito kahit sa mahinang klase ng lupa at nakakatagal sa mga asido at alkalinong kondisyon, maging sa tagtuyot.
Maraming gamit ang aratiles. Ang hinog na bunga nito ay maaaring kainin. Sa Mexico, ginagawang jam ang prutas nito at tsaa ang mga dahon. Sa Brazil, itinatanim sa gilid ng mga ilog upang ang mga mahuhulog na bunga ay maging pang-akit sa mga isda.
Ang mga bulaklak naman ay ginagamit bilang antiseptiko at panggamot sa sakit sa tiyan at katawan, sipon, at sakit ng ulo. Ang mga balát naman ng kahoy ay ginagawang lubid. Nagbibigay naman ng magndang lilim ang makakapal na sanga at dahon nitó.
Popular na pagkain sa mga kabataan sa Filipinas ang mga bunga nitó.
Nagmula ang aratiles sa maiinit na lugar sa Amerika at naipakilala sa Thailand at Java, Indonesia. Naturalisado ito sa Filipinas at matatagpuan sa halos lahat ng bayan sa bansa.
Tinatawag din itong Jamaican cherry, Panama berry, Singapore cherry, Bajelly tree, Strawberry tree sa Ingles; bolaina, yamanaza, cacaniqua, capulin blanco, nigua, niguito, memizo sa Espanyol; at kersen sa Indones.
Pinagmulan: NCCA Official | Flickr
Mungkahing Basahin:
No Comment to " Aratiles "